آزمایشگاه آنالیز دستگاهی

اندازه گیری باقی مانده آفت کش ها در محصولات کشاورزی

بطور معمول کشاورزان و باغداران بصورت متناوب برای کنترل و از بین بردن بیماریها و آفات از سموم دفع آفات استفاده می کنند. متخصصان سلامت و محیط زیست در رابطه با استفاده از سموم شیمیایی کشاورزی مرتب هشدار میدهند. هرچند عدم استفاده از سموم کشاورزی در بسیاری از موارد به معنای نابودی بخش قابل توجهی از محصولات بعلت آفت زدگی است. اما آنچه مسلم است آن است که استفاده از سموم شیمیایی دفع آفات نباتی نیز بدون پیامد نیست. این سموم اگر پایدار باشند، در طبیعت از بین نمی روند در نتیجه در چرخه غذایی موجودات باقی میمانند و چه بسا وارد بدن انسان هم شوند. از طرفی استفاده از آنها در زمان و مکان نامناسب باعث از بین رفتن سایر موجودات غیر مضر می شود. به همین دلیل استفاده از سموم شیمیایی کشاورزی تنها در چارچوب مجموعه ضوابط مشخص و سختگیرانه ای مجاز می باشد.  با اینحال به رغم رعایت ضوابط، با هدف کنترل و اطمینان از سلامت محصولات کشاورزی ماننده انواع میوه و سبزیجات،  اندازه گیری باقی مانده آفت کش ها در محصولات کشاورزی توسط وزارت بهداشت، گمرگ و دیگر نهادهای نظارتی درخواست می شود.

در آزمایشگاه  صامت تک آزما تجهیزات زیر موجود است:

۱ ) ICP MASS : با استفاده از این دستگاه میتوان غلظت مجموعه ای از فلزات را در آب، خاک، پسماند، بافت گیاهی و جانوری اندازه گیری نمود. استفاده از این دستگاه دو حسن مهم دارد. اول اینکه سرعت اندازه گیری به نحوه محسوسی افزایش می یابد. برای مثال مدت زمان لازم برای اندازه گیری ۱۵ فلز با دستگاه ICP یک دهم زمان اندازه گیری این فلزات توسط دستگاه جذب اتمی است.

دوم اینکه دقت اندازه گیری به نحوه قابل ملاحظه ای افزایش می یابد. در حالیکه دقت اندازه گیری در روش جذب اتمی معمولا در حد  ppm است در روش اندازه گیری فلزات با ICP MASS دقت در حد ppb است. یعنی یک هزار برابر دقیقتر. بنابراین هنگامیکه فلزات متعددی قرار است سنجیده شوند استفاده از ICP MASS بصرفه تر نیز هست.

۲) دستگاه جذب اتمی: این دستگاه از نظر فناوری قدیمی تر از ICP است اما به علت قابلیتهایی که دارد کماکان مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه با دقتهای متفاوتی میتواند اندازه گیری را انجام دهد. در واقع اگر از کوره گرافیتی برای اتمیزه نمودن فلزات استفاده شود دقت اندازه گیری نسبت به زمانی که با شعله فلزات اتمیزه شوند بیشتر خواهد بود.

۳) دستگاه  GC Mass: کروتوماگرافی گازی روشی است فیزیکی که از آن برای جداسازی، شناسایی و اندازه‌گیری اجزای فرار مواد استفاده میشود. اصولا موادی با GC قابل شناسایی هستند که وقتی بخار میشوند تجزیه نشوند. به کار می‌رود. دتکتورهای مورد استفاده در آزمایشگاه آرین فن ازما عبارتند از دتکتورFlame Ionization Detector  یا FID که از آن برای تشخیص ترکیبات کربن دار و دتکتور Electron Capture detector  یا ECD که برای تشخیص ترکیبات هالوژن دار مانند سموم کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرد. در دستگاه GC Mass یک طیف سنج جرمی با کروماتوگراف گازی کوپل شده است و توان تشخیصی دستگاه حاصل بسیار افزایش یافته است. برای مثال سموم ارگانوفسفره با همین دستگاه اندازه گیری میشوند.

۴) دستگاه اسپکتروفتومتر: این دستگاه عمومی ترین دستگاه موجود در آزمایشگاه آنالیز دستگاهی است. این دستگاه با استفاده از میزان اندازه جذب نور توسط نمونه‌ها، غلظت آن‌ها را تعیین می‌کند. اسپکتروفوتومتر بسته به نوعشان سه دسته موج تواید میکنند. امواج مرئی که پرکاربردترین است، امواج فرابنفش و امواج فروسرخ.